พ่อแม่หลายๆคนอาจไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่า
- พ่อแม่คือปัจจัยสำคัญของความสุข ความทุกข์ ความสำเร็จ และความล้มเหลวของลูก
- พ่อแม่เป็นผู้ให้คุณให้โทษ ให้พร และให้คำสาปได้เช่นเดียวกัน
- ลูกมีความเชื่ออย่างมากในตัวพ่อแม่
- ลูกจะจดจำสิ่งต่างๆที่พ่อแม่คอยพูดบอกซ้ำๆแบบรู้ตัวและไม่รู้ตัว
- ลูกปรารถนาจะได้รับความรัก การยอมรับ คำชม ความภาคภูมิใจจากพ่อแม่
- สิ่งที่เติบเต็มหัวใจลูกคือความรักและความรู้สึกว่าถูกรักจากพ่อแม่ ทั้งจากความพูดและการกระทำที่เข้าใจได้
คำสาปของพ่อแม่คืออะไร
- การบอกที่มาของการอยากมีลูกแบบล้อเล่น เช่น ไม่ได้ตั้งใจ เก็บมาจากถังขยะ เก็บมาจากกระบอกไม้ไผ่ เก็บมาจากบ้านเด็กกำพร้า การพูดแบบนี้จะฝังความรู้สึกว่าตัวเองเป็นคนที่พ่อแม่ไม่ต้องการ ไม่สำคัญ ไม่มีค่า ไว้ในใจลูก เมื่อลูกรู้สึกอ่อนแอลูกจะคิดว่าตนเองดีไม่พอ ไม่มีใครรัก ไม่มีใครต้องการ
- ชื่อเชิงลบ หอยทาก อ้วน เงาะ เบิ้ม ชื่อเชิงลบเป็นเหมือนแบรนด์หรือยี่ห้อของลูก ชื่อเชิงลบเป็นเหมือนจุดเริ่มของการบูลลี่ เมื่อลูกรู้สึกได้ว่าพ่อแม่ที่ตนรักสามารถบูลลี่ตนเองได้ ลูกก็จะไม่สามารถเรียนรู้การปกป้องตนเองเมื่อถูกคนอื่นบูลลี่ได้ นั่นทำให้ลูกมีการเคารพนับถือตนเองต่ำ ขาดความภูมิใจในตนเอง รู้สึกตนเองไม่มีค่า มีปมด้อย ดีไม่พอ จึงถูกคนอื่นๆบูลลี่
- การประเมิน/ตัดสิน เชิงลบ เช่น เอาแต่ใจ เจ้าอารมณ์ เกเร ดื้อด้าน ขี้เกียจ ปั่นป่วน งอแง อ่อนแอ คิดมาก อย่างที่บอกว่าลูกมักจะเชื่อและจดจำคำพูดของพ่อแม่ การประเมินหรือตัดสินเชิงลบก็จะสร้างทัศนคติต่อตนเองแบบที่พ่อแม่พูดเช่นกัน เมื่อถึงวันหนึ่งลูกก็จะยอมรับคำพูดเหล่านั้นมาตีค่าและตัดสินตนเองเช่นกัน
- บางครั้งการพยายามใช้คำเพื่อเป็นการให้นิยามกับลูกก็มีผลในแง่ลบเช่นกัน เช่นเป็นคนนุ่มนวล เป็นคนละมุน เป็นคนอ่อนโยน เพราะบางครั้งลูกไม่ได้อยากเป็นคนแบบนั้นตลอดเวลา แต่ต้องพยายามทำเพราะกลัวพ่อแม่ผิดหวัง หรืออาจจะมีผลต่อลูกอีกคนหากมีการให้ความหมายที่ตรงข้ามกัน เช่น อ่อนโยนกับแข็งกร้าว บุ๋นกับบู้
- การพยายามขู่ลูกหรือซ้ำเติมเมื่อลูกผิดพลาด เช่น ถ้าทำแบบที่ลูกคิดมันไม่สำเร็จหรอก เห็นมั้ยบอกแล้วว่าทำไม่ได้ อีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่พ่อแม่ไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่าพ่อแม่เป็นปัจจัยสำคัญของความสำเร็จ และความล้มเหลวของลูก การพยายามห้าม พยายามขู่ หรือการซ้ำเติมเป็นเหมือนคำสาปที่คอนสาปแช่งลูกตลอดเวลาว่าลูกเป็นคนไม่เอาไหน ทำอะไรก็ไม่สำเร็จ เต็มไปด้วยความล้มเหลว จนในที่สุดลูกจะไม่กล้าทำอะไรเลยเพราะความกังวลและหวาดกลัว สุดท้ายลูกก็จะเป็นเหมือนคำที่พ่อแม่ว่าไว้คือ ทำไม่ได้ ไม่สำเร็จ ล้มเหลว
ผลที่เกิดขึ้น
- ขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง
- มีความเคารพนับถือตัวเองต่ำ low self esteem ไม่รู้จักตัวเอง ไม่เข้าใจตัวเอง ปกป้องตัวเองไม่ได้ รักตัวเองไม่เป็น
- มีชีวิตล้มเหลว/ไม่ประสบความสำเร็จ
- ไม่มีความสุขที่แท้จริง
- ขาดความเข้มแข็งในจิตใจ
- อาจมีปัญหาพฤติกรรม อารมณ์ หรือบุคลิกภาพ
- อาจมีภาวะป่วยทางด้านจิตใจ เช่น ซึมเศร้า อารมณ์สองขั้ว อารมณ์แปรปรวน บุลิกภาพผิดปกติ
รู้อย่างนี้เเล้วเรามาเลือกที่จะช่วยให้ลูกเติบโตอย่างมีความสุข ให้พรเพื่อให้ลูกมีชีวิตที่ดี สามารถเรียนรู้และพัฒนาตัวเอง นำพาตัวเองไปสู่ความสำเร็จ อย่าลืมว่าพ่อแม่คือคนสำคัญของลูก มาเรียนรู้ ทำความเข้าใจ และช่วยลูกไปด้วยกันนะคะ
อาจารย์อลิสา รัญเสวะ
นักจิตวิทยาคลินิก โรงพยาบาลพระรามเก้า
FB :จิตวิทยาเด็กและวัยรุ่นโดยนักจิตวิทยา
#สร้างลูกให้ฉลาดได้ด้วยมือคุณ #กว่าจะถึงอนุบาลก็สายไป #savekids